Dwie kadencje i dwóch prezesów. Inny styl działania, odmienne priorytety, inaczej rozłożone akcenty.
Trwająca pięć i pół roku prezesura Leona Kieresa, profesora prawa z Wrocławia, to czas kształtowania struktur Instytutu Pamięci Narodowej, przejmowania zasobów archiwalnych, początek działalności merytorycznej. Natomiast przerwaną tragicznie kadencję Janusza Kurtyki, profesora historii z Krakowa, charakteryzuje przede wszystkim ogromna dynamika działań śledczych, wydawniczych, naukowo-badawczych, edukacyjnych. I wzrost zakresu obowiązków instytutu, po zmianie przepisów w roku 2007, co skutkowało m.in. agresywnie przejawianą wrogością środowisk zagrożonych lustracją oraz niechętnych polityce przywracania pamięci.
Ogrom wykonanej pracy i różnorodność działań w pierwszej dekadzie istnienia IPN znajdują, z konieczności lapidarną, ale stroniącą od uproszczeń dokumentację w przygotowanej z tej okazji publikacji „Kronika. 10 lat IPN”. Na przemyślany i staranny edytorsko album składają się dwie części, adresowane do nieco odmiennych grup odbiorców. Szczegółowe kalendarium z lat 2000–2010 daje nie tylko wyobrażenie o intensywności działań instytutu, ale stanowi kompendium podstawowej wiedzy o tych ważnych wydarzeniach w historii Polski z lat 1939–1990, które w historiografii peerelowskiej zostały przemilczane lub skutecznie zafałszowane. Zwłaszcza tzw. poszerzone noty o najważniejszych faktach, przedstawione w nowoczesnej formie graficznej – niemal w poetyce wideoklipu! – będą z pewnością atrakcyjne dla czytelników, którzy ze względu na wiek szczęśliwie uniknęli jakiegokolwiek kontaktu z rzeczywistością Polski pod rządami komunistów. Z kolei krótkie szkice problemowe, ukazujące opór materii badawczej, na jaki natrafiają historycy IPN, z pewnością dostarczą interesującej lektury bardziej tradycyjnie usposobionemu odbiorcy.
Z okazji dziesięciolecia życzmy więc sobie oraz instytutowi dalszej – mimo oczywistych dziś zagrożeń – równie owocnej działalności dla dobra polskiej racji stanu.
„Kronika. 10 lat IPN”, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010. Pod redakcją Doroty Koczwańskiej-Kality. Konsultacja: prof. Antoni Dudek, prof. Włodzimierz Suleja, dr hab. Jan Żaryn.
(waż)
„Tygodnik Solidarność” nr 46, z 12 listopada 2010
